Migratie

Ontwikkelingshulp voor migranten

Een week hadden coalitiepartners VVD en PvdA ervoor nodig om tot een compromis te komen dat niets oplost. ‘Bed, bad en brood’ toont hoe we verwikkeld zijn in een morele strijd. Illegalen zijn dan wel niet welkom, maar ze onder dwang eruit gooien zou haaks staan op wat we mensenrechten noemen. Al lijkt een groeiend deel van de bevolking geen boodschap meer te hebben aan dit soort internationale afspraken.

Ironisch genoeg is dat naar-binnen-gekeerde de reden dat verdrinkende vluchtelingen nu op de voorpagina staan. Onder druk van de groeiende anti-immigratiepartijen in vele landen heeft de EU het Italiaanse Mare Nostrum vervangen door het uitgeklede, Europese Triton. Het idee was dat door minder ver van de Europese kust mensen te redden ze ontmoedigd zouden worden om de oversteek te maken. Het tegenovergestelde gebeurde.

Dromen van vroeger

Het immigratievraagstuk en migranten lijken kind van de rekening geworden van een samenleving die verlangt naar vroeger. Naar de overzichtelijkheid, waar taal, gebruiken en geloof uniformer waren en alles voorspelbaarder was of leek. En hoe dichterbij het ver-van-huis nu komt, des te groter de wrijving in de samenleving wordt. Het is niet voor niets dat de coalitie zolang nodig had om tot overeenstemming te komen.

Het verlangen is begrijpelijk. Wie wil nou niet dat de wereld weer wordt zoals we ons vooral van de gelukkige momenten herinneren? Het risico is echter wel dat we zo het verleden aan het idealiseren zijn. Dat vroeger alles beter was vonden onze ouders ook al van de tijd toen zij nog jong waren. En aangezien onze samenleving steeds ouder wordt, zal het risico op over-romantisering zeker niet afnemen.

Harde werkelijkheid

Wij kunnen dan nu wel de ogen willen sluiten en dromen van vroeger, migranten moeten het met de werkelijkheid doen. Ze zien het grote onderscheid tussen wat is – oorlog, armoede, uitbuiting – en wat zou kunnen zijn op het Europese continent. Als dat verschil te groot wordt, dan ontstaat er een stroom die met het sluiten van grenzen alleen niet stopt. Die stroom zou overigens wel opdrogen wanneer Europa zelf verarmt of in oorlog geraakt.

Maar goed, Europese landen zullen weinig kunnen beginnen met de migranten die blijven. De eerste generatie is onvoldoende geschoold, vergt in- en aanpassing en een relatief groot deel zal in armoede of zelfs als crimineel leven. Wanneer we daarbij ook nog eens ‘bed, bad en brood’ afschaffen, zou dat het effect alleen maar versterken. We moeten sowieso niet raar opkijken wanneer illegalen dan als zwervers in het straatbeeld verschijnen.

Ontwikkelingshulp

Het zijn de anti-immigratiepartijen die een oplossing op lange termijn in de weg staan. Zo zijn ze niet alleen tegen de instroom van migranten, maar hebben ze aan de andere kant ook het middel weggegooid waarmee het probleem op lange termijn ingedamd of ‘afgekocht’ wordt. Met uitgebreidere ontwikkelingshulp voor migranten – denk aan scholing en gesubsidieerde investeringen – zouden mensen elders een beter bestaan kunnen opbouwen.

Wij kiezen nu echter liever voor het wegpoetsen van het probleem. Het opschalen van de Tritonmissie stelt vooral ons geweten gerust. Maar migranten hebben niets te verliezen en alles te winnen. Als we echt de stroom migranten willen keren, dan zouden we beter de realiteit onder ogen zien en bijdragen aan het verbeteren van de leefomstandigheden van migranten in spe.