Limburg, Populisme

Limburg is klaar voor Nexit

Met de Britten zo goed als uit de Europese Unie zwelt ook in Nederland de roep aan om afscheid te nemen van een gemeenschap die het land ooit zelf mee oprichtte. Een referendum over Nexit, een Nederlands exit, zou zomaar een ‘ja’ vóór vertrek kunnen opleveren. Dat Europa afgedaan heeft bewezen immers al het referendum over het associatieverdrag met de Oekraïne afgelopen april en dat over de Europese grondwet in 2005, waar een duidelijke meerderheid tegenstemde. En nergens is die proteststem groter dan in Limburg.

Vloedgolf

Het referendum in het Verenigd Koninkrijk bevestigt het beeld van westerse samenlevingen die langzaam in het midden uiteenscheuren. Aan de ene kant staan de hoogopgeleide, wereldse ‘elite’ en de stadse jongeren die niet anders weten dan dat de wereld een smeltkroes is van culturen. Aan de andere kant bevinden zich de arbeiders en middenstanders van weleer, die voortkomen uit honkvaste en hechte culturen voor wie globalisering en economische liberalisering als een vloedgolf over het land is gespoeld.

Limburg lijkt met zijn vergrijzende bevolking, geringe mate van verstedelijking en wegtrekkende hoogopgeleiden nogal op het platteland van Engeland, dat overduidelijk voor een vertrek stemde. Dat laat ook het recente stemgedrag van de kiezers zien. Het was immers in Limburg dat de PVV in 2010 in vrijwel iedere gemeente de grootste partij werd. Dat terwijl de provincie zelf het minst te maken heeft met datgene waar de PVV tegen strijdt. Blijkbaar zit de angst voor het verlies van eigenheid hier nogal diep.

Gevoel versus verstand

Het referendum over Britse uittreding, Brexit, heeft getoond dat wanneer het gevoel meent onbeschut overgeleverd te zijn aan de elementen, dat het verstand dan niet langer aan zich laat appelleren met theorieën over het behoud van de status quo. Dan maakt het ook niet meer uit dat Nederland als rivierdelta en transportland in niets lijkt op het eiland van de Britten. Of dat de eerste die uit de – naar we nu vinden – ons opgedrongen euro zou stappen daarvoor de hoogste rekening betaalt. Hadden we immers maar niet moeten instappen.

Bovendien draaide de wereld vroeger ook rond met paspoortcontroles aan de grens. Zo bezien is dat vrije reizen dan achteraf eerder een paard van Troje gebleken, waar de luxe van een onbelemmerde doorgang naar ons omringende landen komt met de prijs ook buitenlanders vrije doorgang te moeten geven. Dus ook aan Polen die in Noord-Limburg asperges steken of elders klussen. Of aan de buitenlandse hoogopgeleiden en investeerders die profiteren van het belastinggeld dat de provincie Limburg in de campussen steekt.

Nucleaire optie

Europa blijkt niet langer in staat om de lusten en lasten zo te verdelen dat de meerderheid er nog langer mee kan leven. Tel daar de perceptie van een democratisch tekort bij op en de roep om meer zelfbestuur langs nationale lijnen wordt vanzelf luider. Als Europa het niet voor elkaar krijgt om zich zo te hervormen dat het minimaal de meerderheid bedient, dan heeft die alleen nog de nucleaire optie van een Brexit of Nexit om voor verandering te zorgen. En alles wijst erop dat die meerderheid ook in Limburg voor zo’n omwenteling klaar is.