Euro, Europa

Griekse roulette

De ene week een vrijage met de Russische president Poetin, de volgende laten doorsijpelen dat een deel van de schuld wel eens definitief niet terugbetaald gaat worden. De Grieken zijn wanhopig, maar niet gek. Als zij uit de euro moeten stappen, dan wordt de rekening gedeeld. Daarmee wordt dan ook meteen duidelijk hoezeer we onszelf in de voet hebben geschoten.

Ik schreef al eerder dat het wegstrepen van schulden op lange termijn niet alleen de Grieken iets oplevert. Ook wij zouden kunnen profiteren van de geleidelijke culturele transformatie die de Grieken in ruil voor schuldenkwijtschelding zouden moeten ondergaan. Zo zou de interne markt ongeschonden blijven en liberalisatie mogelijkheden brengen voor Nederlandse bedrijven.

Twee maanden verder wordt de crisis echter op de spits gedreven. De Grieken willen feitelijk een socialer beleid, waarbij oude zonden worden vergeven. De rest van Europa wil uit politieke noodzaak of ideologie dat de schuldenaars hoe dan ook boeten voor roekeloos gedrag. Het idee is dat wanneer je iemand één keer vergeeft dat ie dan eindeloos zal blijven profiteren. In onze neoliberale wereld kan zoiets natuurlijk niet.

Dat wil echter niet zeggen dat ‘wij’ alles goed deden en ‘zij’ alles fout. Beiden zullen het er wel over eens zijn dat het vervalsen van economische statistieken niet zo netjes is. Maar wist u dat de schulden die door ons zijn overgenomen deels bestaan uit kredieten die door Noord-Europese banken zijn verstrekt aan Griekse klanten? Die schulden zijn via banken en Griekse overheid bij de Europese landen en het IMF terechtgekomen.

We zouden dus ook kunnen stellen dat we met overheidsleningen een aantal Europese banken hebben gered en dat we de Grieken daarvoor laten opdraaien. Onze eigen ondoortastendheid droeg mede bij aan de huidige catastrofe. Er valt hier dan ook niet met één vinger naar één iemand te wijzen. Dat is dan ook het probleem met zij die nu zomaar de euro willen afschaffen. De wereld groeit ieder jaar economisch meer samen. Je kunt niet na 15 jaar één element wegnemen en dan denken dat de rest als vanouds doorgaat.

Als Griekenland de euro moet verlaten, dan is zeker dat een deel van de leningen niet meer afbetaald wordt. Immers, de heringevoerde Drachme zal meteen in waarde dalen en de buitenlandse schuld in lokale valuta helemaal onbetaalbaar maken. De vraag is vervolgens welk land de volgende kandidaat is om uit de euro te stappen en hoeveel schuld we daar nog – privaat of publiek – hebben openstaan. Ook kunnen wraakgevoelens leiden tot protectionisme, waardoor bedrijven worden tegengewerkt en de Europese markt versnippert.

De Russen zullen aan de andere kant maar al te graag de Grieken in hun zak willen hebben en steun verlenen. Griekenland zal daarvoor wederdiensten moeten verrichten in Europa en in NAVO-verband door dwars te gaan liggen. De Amerikanen zullen op hun beurt vooral de Duitsers met de nek aankijken. Ondertussen zijn de Chinezen hard op weg om een grootmacht te worden, terwijl Europa op het punt staat zichzelf te decimeren.

De keuze is dan ook uit twee kwaden: de Grieken een beetje helpen bij hun strijd om te moderniseren of alles-of-niets spelen voor een paar miljard en de overtuiging dat zondaars hoe dan ook hun verdiende loon moeten krijgen.