Maastricht Aachen Airport

Een welvarend Limburg heeft geen vliegveld

Vrijdag 16 december besluiten Provinciale Staten van Limburg over de toekomst van Maastricht Aachen Airport (MAA). Er ligt een businessplan van Schiphol op tafel en een voorstel om het vliegveld met ruim honderd miljoen euro subsidie in leven te houden. Die miljoenen zijn echter nog maar een deel van de prijs die Limburg voor het vliegveld betaalt.

U heeft waarschijnlijk wel eens gelezen dat MAA ‘operationele winst’ zou maken. De winst die het vliegveld maakt is bij lange na niet genoeg om alle kosten te dekken. Dat het vliegveld toch verdient, is omdat de belastingbetaler de grote kostenposten subsidieert.

Ongefundeerd

Of het voor Limburg ooit beter wordt lezen we niet in het businessplan. Dat plan komt namelijk zonder plan. Zo is het bijvoorbeeld oorverdovend stil over hoe MAA van elektrisch vliegen een succes gaat maken. Ook past de verder ongefundeerde financiële onderbouwing niet bij wat de provincie met het vliegveld voor ogen heeft.

Meer daarover in de second opinion op de businesscase Maastricht Aachen Airport (pdf), die ik samen met Walter Manshanden en Leo Bus schreef.

Onderzoek in opdracht van de provincie (pdf, pag. 20) toont dat MAA hoogstens €1,1 mln. operationele winst zal behalen in 2035. Trekken we daar de €9,8 mln. aan kosten voor de infrastructuur vanaf, dan resteert een verlies van €8,7 mln. per jaar. Het vliegveld zal zo dan minimaal €113 mln. verlies lijden tot die tijd.

Dat verlies komt vanzelfsprekend terug in de provinciale begroting. Provinciale Staten staan nu voor het besluit om €107 mln. voor MAA vrij te maken tot en met 2035, waarmee vanaf 2014 dan €159 mln. in het vliegveld zou zijn gestoken.

Kosten en baten

Maar goed, een vliegveld dat structureel verlieslatend is, kan nog steeds zijn waarde voor de regio hebben. Om daarachter te komen heeft de provincie een Maatschappelijke Kosten-batenanalyse (MKBA) laten uitvoeren. In die welvaarts-analyse zijn een aantal varianten van het vliegveld over een lange periode doorgerekend.

In de MKBA wordt voor iedere variant gekeken naar de toekomstige kosten en opbrengsten van MAA, de eventuele kosten van het verder moeten reizen/vervoeren naar een andere luchthaven, de gevolgen voor de volksgezondheid, zoals de effecten van geluidsoverlast en uitstoot, en het effect op recreatie in de regio.

Lees je de MKBA (pdf, pag. 94 en 95), dan valt op dat iedere nieuwe invulling die voor MAA bedacht is zal leiden tot minder welvaart. Dat verlies is er bovendien niet alleen voor de regio Limburg, maar voor heel Nederland.

275 arbeidsplaatsen

Eén uitzondering is er wel. Want wanneer MAA gesloten zou worden, zou dat een bijzonder positieve bijdrage leveren aan de welvaart in Limburg en in Nederland. Dat positieve effect is al met de eenmalige kosten van sluiting verrekend.

Economisch is het vliegveld dan ook zeker niet van nationale betekenis.

Becijferd is dat door sluiting op termijn een kleine 275 arbeidsplaatsen uit Limburg verdwenen zullen zijn, wat dan het effect van MAA op de regionale werkgelegenheid is.

Er is echter niet gekeken naar het effect van alternatieve aanwending van subsidie, al dan niet op de plek van het vliegveld, en naar de kansen die zonder MAA in andere sectoren kunnen ontstaan, bijvoorbeeld in het toerisme. Beide zorgen juist weer voor nieuwe werkgelegenheid in de regio.

Stekkervliegveld

De hoop is nu dat elektrisch vliegen MAA relevant gaat maken. Maar gezien het kleine achterland moet MAA dan wel een doorvoerluchthaven voor buitenlandse passagiers en vracht worden. Onduidelijk is of zo’n overstap- of stekkerpunt op het platteland werkt en of MAA niet weer door omliggende luchthavens weggeconcurreerd zal worden.

Bestaat zo’n vliegveld alsnog alleen met overheidsgeld, dan subsidieert de belastingbetaler nog steeds voornamelijk werkgelegenheid. Nut van zo’n vliegveld hebben immers voor het overgrote deel de overstappers, transporteurs en mensen die op het vliegveld werken.

Werkgarantie

Een slimme overheid probeert banen van een verliesgevend en te weinig gebruikt vliegveld in winstgevende en nuttigere sectoren te krijgen. Ze gebruikt het positieve effect van sluiting, dat vele malen meer mensen beter af maakt dan alleen zij die op en rond het vliegveld werken, om Limburg leefbaarder te maken en het vestigingsklimaat in andere sectoren te verbeteren.

Steken we alsnog liever iedere tien jaar tientallen miljoenen in MAA, dan verschaffen we 275 Limburgers een werkgarantie, voorkomen we nuttigere banen elders en krijgt de rest van Limburg een vliegveld waar vooral van buiten naar gekeken mag worden. We stellen met subsidie het economisch onvermijdelijke uit en betalen daarvoor met nog veel meer welvaart.